اتحاد هنر و فشن همچون رابطه‌ای عاشقانه و سوزان

در سال‌های اخیر، اغلب شاهد حراج جامه‌های معروف افراد سرشناسی چون لباس شب بلند و سفید الیزابت تیلور بوده‌ایم، ولی منظور ما از ورود دنیای فشن به عرصه‌ی حراج‌های سطح‌بالا و موزه‌های ویژه‌ی آثار فشن به این امر برمی‌گردد که به‌عنوان مثال در سال ۲۰۱۳، پاریس شاهد حراج تعدادی از شاهکارهای تاریخ فشن مدرن بوده است، به‌طوری که لباس بلند زنانه‌ی ایو سن لورن متعلق به سال ۱۹۶۸ با تور نازک مشکی و پرهای شترمرغ دور میان‌تنه‌اش چنان با اشتیاق خریداران مواجه شد که برآورد قیمت اولیه‌اش را از ۱۵،۰۰۰ یورو به قیمت نهایی فروش ۱۱۸،۷۵۰ یورو ارتقا داد.

در شب حراج پاریس، این شاهکار مشهور برند ایو سن لورن تنها یکی از ۳۰۰ جامه‌ی دیگری بود که شرکت حراج گذار Gros & Delettrez در شب دوشنبه به حراج گذاشته بود. این مجموعه که شامل ۱۲،۰۰۰ جامه و پوشش‌های جانبی می‌شود، بخشی از بزرگ‌‌ترین کلکسیون خصوصی فشن سطح‌بالای جهان است که به دانیل لوکه دو سن ژرمن (مدل سابق و منبع الهام سن لورن) تعلق دارد. در این مجموعه آثاری از ازدین اله، پاکو رابان، کریستین لاکروا، کلود مونتانا و تی‌یری موگله هم وجود دارد.

فشن؟ هنر؟ این مرزبندی‌ها مهم نیست. آنچه که مشهور است، هم‌جوشی و گداخت هنر- فشن است که هم به قول گفتنی الامد (مد روز) است و هم فروش خوبی دارد. به قول نیویورک تایمز حالا فشن بزرگ‌ترین فاتح نهادهای فرهنگی امروز ما شده است. حتی فشن‌بازهایی امروزی اتحاد جهان‌های هنر و فشن را همچون رابطه‌ای عاشقانه و سوزان می‌شناسند. به همین خاطر هم وقتی در اوایل سال ۲۰۱۴ نمایشگاهی از ۷۰ جامه‌ی منتخب طراح مشهور فشن، عزدین اَلِه در گالری Palais Galliera پاریس برگزار شد، تعداد بی‌سابقه‌ای از بازدیدکنندگان از آن دیدن می‌کردند.

به همین دلیل هم عجیب نیست که نمایش‌های فشن در موزه‌ها رشد قارچ‌گونه‌ای پیدا کرده‌اند. بعضی از این نمایش‌ها جنبه‌ی تخصصی دارند، ولی بیشتر آنهایی که مجموعه‌های معروف فشن را در معرض تماشای مخاطبان می‌گذارند، از نظر تعداد بازدیدکننده رکوردهای بی‌سابقه‌ای از خود بجا می گذارند. به همین دلیل هم اکثر عامه‌ی مردم که تمایل چندانی به بازدید از موزه‌ها ندارند، به خاطر فشن به این امر رضایت می‌دهند. این امر از یک طرف به افزایش درآمدزایی موزه‌ها و گالری‌ها منجر می‌شود و از طرف دیگر، توده‌ی مردم را نیز به موزه رفتن عادت می‌دهد.

موزه ویکتوریا آلبرت لندن قسمتی را بنام مرکز کارهای پارچه‌ای برای مطالعه و نگهداری از منسوجات و فشن Fashion راه‌اندازی کرده که مجموعه‌های آن بیش از ۱۰۰،۰۰۰ قطعه‌ی مختلف از تکه‌ پارچه‌های کوچک مصر باستان گرفته تا فرشینه‌های وسیع کاخ‌های اروپایی قرون وسطایی را شامل می‌شود. به‌علاوه، مجموعه‌های گسترده‌ و وسیع این مرکز پذیرای کارهای طراحان فشن معاصر و همچنین انواع طرح‌های فشن از لباس‌های زیر مربوط به ۱۷۴۰ به بعد را هم در خود جای داده است. گالری فشن آن شامل ۱۰۰ دست کامل از جامه‌هایی می‌شود که به ترتیب تاریخی نمایش داده شده‌اند. نگرش مدیران موزه نسبت به دنیای فشن واقعا قابل تامل است. آنها اعتقاد دارند که همان‌طور که هنگام مواجهه با آثار هنرهای زیبا، به مشاهده و تعمق در آنها می‌پردازیم، بازدیدکنندگان مرکز کارهای پارچه‌ای موزه‌ی ویکتوریا آلبرت نیز از بازدیدکنندگان خود می‌خواهد که چنین تجربه‌ای را در بازدید از آثار فشن و تولیدات منسوجات بدست بیاورند.

یکی از مهم‌ترین رویدادها در زمینه‌ی ارائه‌ی معرفی هنر واری از فشن بر مبنای مضمونی خاص نیز در همین موزه‌ی ویکتوریا آلبرت برگزار شد. مرکز کارهای پارچه‌ای موزه‌ی ویکتوریا آلبرت از ۵ آوریل تا ۲۷ جولای ۲۰۱۴ نمایشگاه پرمخاطب و خاطره‌سازی با عنوان فریبندگی فشن ایتالیایی ۱۹۴۵ تا ۲۰۱۴ برپا کرد که در آن برای اولین‌بار آثار برتر و تاثیرگذار فشن مدرن ایتالیا از پایان جنگ جهانی دوم تا زمان حاضر در معرض تماشای بازدید عموم و پژوهش متخصصان قرار گرفت.

در این رویداد تاریخی هنر فشن ۱۰۰ دست کامل از جامه‌های شاهکار زنانه و مردانه‌ی برندهای باشکوهی چون دولچه اند گابانا، جورجیو آرمانی، گوچی، میسونی، پرادا، والنتینو، ورساچه در کنار کارهای اصیل طراحان برتر فراموش‌شده‌ی بعد از جنگ چون فونتانا سیسترز و سیمونتا به نمایش درآمدند. این نمایشگاه سال پیش سر و صدای بسیاری کرد و با استقبال بی‌سابقه‌ی مردم روبرو شد، به‌طوری که موزه‌ی ویکتوریا آلبرت مدت‌ها چنین جمعیت شلوغی را به خود ندیده بود. یکی دیگر از رویدادهای بزرگی که حاصل رویکرد نوین در امتزاج هنر و فشن بوده است، برنامه‌ی فشنی با مضمون «کاوش در تجربه‌های بی‌سابقه‌ی‌ فشن» عمارت پاله دو توکیو، واقع در پاریس برگزار شد تا به قول برگزارکنندگان پاسخی به پرسش‌ آنها مبنی بر اینکه «آیا طراحی کفش هم نوعی هنر است؟» باشد. این نمایشگاه که «ویرگول و غیره» یا Virgule, etc, نام داشت، به منظور نمایش ۱۴۰ جفت کفش‌ قدیمی از طراح بنام کفش، راجر ویوی‌یر برپا شده بود.

راجر ویوی‌یر یکی از اسطوره‌ای‌ترین شخصیت‌ها در طراحی هنرمندانه کفش‌ها محسوب می‌شود. در کارنامه‌ی وی می‌بینیم که کفش‌های زیبایی برای افراد مشهوری چون ملکه الیزابت، پرنسس ثریا، الیزابت تیلور، کاترین دونوو، مارلن دیتریچ، کری گرانت و جان لنون طراحی و تولید کرده است. دلیل استفاده از واژه‌ی ویرگول در عنوان نمایشگاه به شکل پاشنه‌های منحنی کفش‌های زنانه راجر ویوی‌یر برمی‌گردد که به صورت علامت تجاری برند وی هم درآمده بود.