جست و جویی در باب لغت Luxury

جست و جویی در باب لغت Luxury

شاید درباره آنچه ما « لاکچری یا لوکس» می نامیم، هنوز سخن ناگفته بسیار باشد. زبان فارسی هنوز معادل مناسبی برای این واژه ارائه نداده است. به ناچار برای شروع، به لغت نامه های انگلیسی  زبان مراجعه می کنیم و معنا و توضیحات این واژه را در آنها پیش کش شما می کنیم:

Luxury  ˈlʌkʃ(ə)ri/

Noun :1- a state of great comfort or elegance, especially when involving great expense.

            2- an inessential, desirable item which is expensive or difficult to obtain.

• synonyms: opulence,  sumptuousness, richness, costliness, grandeur, grandness, splendour, magnificence, lavishness, treat, extra, non-essential, frill
• antonyms: austerity, poverty, necessity

other  synonyms: joy, delight, bliss, blessing, benefit, advantage, more,  satisfaction, comfort, ease

 “Luxury” (لاکچری)، به دو صورت اسم و صفت در زبان انگلیسی به کار می رود.  ابتدا توضیحات راجع به اسم را می آوریم:

• حالت راحتی فراوان یا ظرافت (و یا ریزه کاری) ؛ به خصوص زمانی که با هزینه بالایی همراه باشد.
• چیزی غیر ضروری و بسیار خواستنی که گران باشد و یا به دست آوردن آن سخت باشد.

• مترادف ها: توانگری، تجمل، تمول، گران بودن، عظمت، بزرگی، شکوه و جلال، فراوانی، لذت بخش بودن، زیادی بودن، غیر ضروری بودن، تزئینی بودن
• مخالف ها: سادگی بیش از حد، فقر، ضرورت

معانی نزدیک: لذت (مسرت)، حیرت (شوق)، برکت، نعمت، مزیت، برتری، بیشتر، خوشنودی، آسودگی، سادگی

با خواندن این معانی مترادف و متضاد، احتمالا شما هم موافق شده اید که پیدا کردن واژه معادل برای این لغت، تقریبا نا ممکن است. بیش از هر چیز، این واژه به معنای تجمل و گرانی در فارسی ترجمه شده و احتمالا اکثر مردم همواره این توصیفات را از یک شیء لوکس در ذهن دارند. اما این تصورات تا چه حد صحیح است؟

واژه لاکچری در زبان سن زیادی ندارد. اولین استفاده ها از این واژه به میانه قرن چهاردهم میلادی باز می گردد. البته معنی این واژه در آن دوره، با آنچه ما امروز می دانیم بسیار متفاوت بوده است. به مرور زمان و با گسترده شدن امکانات زندگی بشر و ایجاد شرایطی به منظور انتخاب از بین گزینه ها (برای خرید یا امور دیگر)، معنای این واژه در قرن شانزدهم با گران بودن پیوند خورد.  استفاده از این لغت تا اواخر قرن هفدهم ادامه یافت و به مرور معنای آن به «چیزی لذت بخش یا راحت؛ ورای ضرورت زندگی» رسید. مفهومی که هنوز هم بن مایه ی برداشت ها از این واژه و ترجمه آن است. از اوایل قرن بیستم، این واژه به صورت صفت نیز به کار گرفته شد. امروزه با پیشرفت صنعت، گستردگی سبک های هنری و دسترسی آسان به اطلاعات، لاکچری به یک مفهوم بسیار عمیق تبدیل شده و تنها یک صفت برای بیان زیبایی یا گرانی یک شیء نیست. مغهوم لاکچری در قرن اخیر، به یک سبک زندگی تبدیل شده است.

معنا و کاربرد واژه لاکچری در ادبیات امروز جهان چیست؟

در ابتدای این مقاله، بخشی از توضیحات لغتنامه انگلیسی راجع به این کلمه را خواندیم. شرح تعدادی از واژه های مترادف و متضاد این واژه به عمیق تر شدن فهم ما کمک می کند:

• تجمل: واژه تجمل که ریشه در زبان عربی دارد، با زیبایی در ارتباط است. پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرموده است: «خداوند متعال زيباست، زيبايى را دوست دارد و دوست دارد اثر نعمت خود را در بنده اش ببيند. او فقر و فقر نمايى را دشمن مى دارد». آراسته و پاکیزه بودن از عادات انسان های فرهیخته است.

هر چیزی در دنیای مادی ما، وجوهی از زیبایی و نازیبایی را در خود دارد. ملاک این تمایز، گاها به شرایط زندگی، سلیقه و بینش افراد وابسته است. ساخته های دست بشر نیز از این قاعده مستثنا نیست. در حالت کلی، هر چیزی که در این جهان توسط انسان ساخته می شود، می تواند زیبا طراحی شود.

تجمل، به معنای زینت دادن و آراستن است. حالتی از تجمل وجود دارد که از لحاظ اخلاقی پسندیده نیست. تجمل (گرایش به زیبایی و نشان دادن زیبایی)، اگر با زیاده روی، خود پسندی و تحقیر دیگران همراه باشد، مذموم است.

• گران بودن: گران بودن یکی از شاخص های لاکچری است؛ البته تنها یکی از شاخص ها. متاسفانه به دلیل کج فهمی، در زبان امروز مردم، هر چیز گرانی لوکس نامیده می شود در حالی که ممکن است هرگز کیفیت مطلوب را نداشته باشد و یا دقت لازم برای ساخت و پرداخت آن به کار گرفته نشده باشد. به هر حال واضح است کالایی که ساعت ها زمان برای طراحی و ساخت آن از عمر افراد سپری شده است، قیمت بالایی هم دارد.

• شکوه: واژه های مترادف با این واژه عبارت اند از شان، شوکت، حشمت، بزرگی، بزرگواری، جاه و جلال، دبدبه، ابهت، فر. شکوه یعنی جلوه کردن به بزرگی و جلال و خوبی. چیزی که شکوه دارد، در کمترین زمان، زبان انسان را بند می آورد و وی را مبهوت خود می کند. هر چیز شکوهمند آنقدر از لحاظ احساسی انسان را بر می انگیزد که توصیف کردن چگونگی این روند و این که چه چیز باعث این وجد و شعف درونی می شود، تقریبا ناممکن است. شکوه داشتن، چیزی ورای زیبا بودن و جذاب بودن است. شکوه داشتن بسیار به خاص بودن و نادر بودن ربط دارد.

• فراوانی: وفور و بسیار بودن در جنبه های مختلفی نمود پیدا می کند از جمله در مورد تزئینات یک شیء یا لباس و یا تعدد اتاق های یک خانه. «زیاد بودن» به طور کلی چیزی است که پس از رفع نیاز های اولیه و به دست آمدن ضرورت ها به سراغ انسان می آید. البته گاهی زیاد بودن به حد اسراف می رسد که رفتاری ناپسند است.

• تزئینی بودن: انسان زمانی به سراغ تزئین کردن می رود که بخواهد به چیزی فراتر از کاربردی بودن یک وسیله برسد. خرید یک تابلو، یک مجسمه یا یک فرش اصیل، مثال هایی از تلاش انسان برای آراستن و تزئین کردن محیط پیرامون خود است. تزئین کردن به مفهوم توجه بیشتر هم است. هر کس ممکن است به پوشاک، خودرو، یا محل زندگی خود بیشتر توجه کند و آنرا تزئین کند. تزئین کردن معمولا با اضافه کردن همراه است. شما موارد ظریفی را به یک چیز (شیء) اضافه می کنید تا هیچ چیزی کم نداشته باشد و در کمال باشد. در نهایت، چیزی که تزئینی است، یعتی قرار است کامل کننده باشد و ما را به حداکثر ایده آل خود برساند.

لاکچری، وجوه بسیاری دارد. توصیف یک خانه، خودرو و یا هر ساخته بشری با این واژه، تنها به معنای گرانی آن چیز نیست. کیفیت ساخت و پرداخت، رعایت اصول هنری و بسیاری از موارد دیگر که در مقاله های بعدی به آن ها خواهیم پرداخت، از لازمه های این ساخته هاست.

لاکچری مانند هر مفهوم و یا شیء دو وجه پسندیده و ناپسند می تواند داشته باشد؛ همانگونه که چاقو می تواند ابزار نجات جان انسان در دست پزشک باشد و یا آلت قتل وی در دست یک جانی. لاکچری می تواند به طور صحیح به کار گرفته شود؛ به منظور آسایش و رفاه بیشتر. از سوی دیگر می تواند به طور غیر اخلاقی و به منظور نمایش توانگری مالی به کار گرفته شود که پسندیده نیست.

مولف:مهندس سعید فدایی